مقدمه :

 محیط كار از چهار جزء ، انسان ، تجهیزات، مواد ومحیط تشكیل شده است. مهمترین مسئله در یك محیط كار ایجاد یك محیط ایمن می باشد كه جهت ایجاد این محیط اقدامات بسیاری از آموزش پرسنل گرفته الی حفاظ گذاری دستگاه چهره می پذیرد. یكی از اقدامات ایمنی مؤثر در صنایع و فعالیتهای متنوع به کارگیری داربست به عنوان یك وسیله مطمئن و ایمن جهت كار در ارتفاع می باشد كه با استفاده از آن می نا ایمنی محیط كار را فراهم نموده و فعالیت را با كیفیت عالی به پایان رساند.

 بر پا نمودن داربست دارای شرایط و دستورالعملهای ویژه خود می باشد . شرایط و دستورالعملها دربرگیرنده شرایط تجهیزات داربست بند، شرایط پرسنل و دستورکار ایمنی ویژه داربست بند می باشد . كه با اجزای آن علاوه بر بر پا نمودن یك داربست مناسب ایمنی اپراتور داربست پاراگراف (لاتین) و اپرتورهای ویژه فعالیتی كه داربست برای آن بر پا شده است به طور كامل برقرا می شود.

 الف:‌نیروی انسانی :

 افراد داربست پاراگراف (لاتین) باید از نظر جسمانی و روانی دارای سلامتی كامل باشند . (با سپریدن معاینات پیش از استخدام و دوره ای می توان از این امر اطمینان حاصل نمود)

 1- دارای بیماریهای صرع – سرگیجه- خپگی خون و مشكلات تنفسی نباشد.

 2-  نیرو بالا روی از شیب های تند، عبور از راه های مرتفع را دارا باشد.

 3-  افراد باید دارای اعتماد به نفس كافی باشند.

 ب : ابزار و تجهیزات :

 1-لوله های فولادی

  بدون درز با قطر mm 48 مخصوص داربست بندی به درازا cm 20 الی 6 متر و ضخامت mm 5/3 و وزن 3/21 كیلو گرم كه گونه بدون درز آن مناسب ترین لوله برای نصب داربست می باشد . اثناء بهره‌گیری باید دقت كرد لوله دارای شكلی سالم، هموار و تمیز باشد و آغشته به مواد چرب و روغنی ، سیمان و گچ نباشد .

 2-بست های فلزی

 بست فلزی چهار پیچه (فولادی) : متداولترین باره بهره‌گیری در نصب داربست به آمار می رود و حائز وزنی معادل1650 گرم است كه قادر است  وزنی معادلKg  1200 را بردباری نماید و بدست چهارپیچ و مهره به لوله دیگر متصل می شود و زاویه ای كه پس از پیوندیدن دو لوله تشكیل می دهد 90 درجه می باشد . درازا این تخت mm 100 از هر طرف است.

 -بست فلزی چرخشی : این نوع اریکه از دو سرنوشت مركب تشكیل شده كه بدست پین فولادی به یكدیگر متصل می گردد . به طوریكه دو قسمت درگیر قابلیت چرخش 360 درجه نسبت به یكدیگر را دارند .لوله های داربست به صورت زاویه دار به هم متصل می شوند . برای پیوندیدن لوله های گذری ، ضربه ای، مورب و … متعلق به کاربرد می گردد . این اریکه تحمل اختناق 1000 كیلوگرم را دارد و زون آن معادل gr 1700 می باشد .

 -بست كمكی یا نگهدارنده : به منظور بالا بردن مقاومت اریکه ساده در برابر تنگنا بكار می رود و در زیر اریکه فلزی و مماس با آن قرار می گیرد . برای داربست هایی كه وزن بیشتری را بایستی بردباری كنند  و همچنین داربستهای كه به صورت معلق در ارتفاع نصب می گردند، از این گونه تخت ها استفاده می گردد. دارای وزن 600 گرم بوده و مقاومت اریکه فلزی ساده را لغایت 2700 كیلوگرم افزایش می دهد ولی به تنهایی دارای مقاومت كمی می باشد.

 - تخت كلاهكی(مخصوص ایجاد سقف) : از این گونه اریکه فقط در بالای لوله های ستون یا عمودی استفاده می شودو به راستی در داربست های مسقف یا داربست هایی كه نیاز به چادر در آنها هستی دارد بهره‌گیری می شود. وزن این گونه داربست با 860 گرم و توسط یك پیچ محكم می گردد . نوع دیگر این اریکه چرخشی و قابل تنظیم می باشد.

 -    تخت زبانه ای یا پیوندی: جهت پیوندیدن لوله های افقی مورد کاربرد پیمان می گیرد. در محل تماس این اریکه با لوله زائده های با قطر mm 14 طراحی شده كه در حفره لوله های افقی قرار می گیرد. و توسط واسطه یا مغزی داخل لوله پایداری كششی بسیار زیادی برابر 4500 كیلوگرم در نقطه پیوندیدن دو لوله به هم ایجاد می نماید. دارای چهارپیچ و وزنی معادل1650 گرم می باشد . سوراخهای ایجاد شده در دو راز لوله ها از لبه مقطع لوله الی مركز حفره 30 میلی متر قطر حفره mm 15 است .

 3- مغزی:

  در هر گونه داربست كه بیش از 6 متر ارتفاع داشته باشد کران از این ابزار استفاده خواهد شد . مغزی رابط جهت تقویت استحكام لوله هایی كه روی هم قرار دارند کاربرد می شوند. این ابزار دارای درازا 120 میلیمتر و جنس آن از فولاد می باشد. و در انواع مقطع مربع  و دایره ساخته می شوندكه در وسط آن رینگ فولادی با ضخامت mm  6 و قطر دایره ای 5/47 میلیمتر نصب گردیده به طوریكه پس از قرار دریافت تو دو لوله با حلقه (رینگ) مغزی كمتر ازmm  5/2  از طرفین باشد تا گیر درگیری تخت با لوله نگردد. باره کاربرد در لوله های عمودی به مراتب بیشتر از لوله های افقی دارد و وزن آن gr 800 می باشد.

 4-كفشك یا پایه فولادی :

  در مكانهای كه محل نصب آن سطوح سیمانی ،موزائیك و یا آسفالت باشند و همچنین در زمینهای شنی و یا خاكی استفاده می شود . همچنین برای استفاده كفشك روی سرامیك یا كاشی کران از لاستیك مخصوص و تخته مقارن کاربرد می گردد الی در صورت سنگینی داربست آسیبی به كف سرامیك یا كاشی وارد نشود.

 5-لنگریا مهاربند داربست پیچی

  وسیله ای قابل تنظیم كه بدست پیچ تغییرطول پیدا می كند و جهت پیوستگی و تكیه دادن داربست به ستون یا دیواره در نقاط گوناگون داربست بكار می رود . وزن آنgr 1600 و دارای طول نهایی max410mm  و كمترین طول min 218 mm می باشد . نوع دیگر آن درون لوله های عمودی قرار می گیرد و وزن آن gr 2850 و در کنترل سقف بصورت عمودی بكار می رود.

 6-چرخ های فولادی :

  برای داربست های سیار بكار می رود.چرخ ها در دو نوع داخل سالن یاخارج سالن ساخته شده كه روی گروه اول تغییراتی حاصل شده روكش چرخ از لاستیك مخصوص ساخته شده و وزن آن معادل 55/9 كیلو و بردباری 600 كیلو گرم وزن را دارد . گونه فولادی آن در بیرون كارگاه مورد کاربرد قرار می گیرد و بردباری نیروی برابر 1000 كیلوگرم را به تنهایی دارد و وزن تقریبی آن معادل 5700 كیلوگرم و در یك داربست 8 متری با سر بسر گرفتن وزن داربست 4 بدن نیرو را تحمل می كند.

 7-تخته زیر پا یا سطح كار:

  از جنس چوب به درازا 2 مترو ضخامت 5 سانتی مترو عرض 25-20 سانتی مترکه باید  هموار و خشك و محكم باشد .

 8- آچار دوسر رینگ كروم وانادیم استاندارد. 22×21 دارای درازا 28 سانتی متر كه جهت محكم نمودن پیچهای داربست بكار گرفته می شود . حداكثر نیروی مجاز جهت سفت كردن توسط این آچار 600 كیلوگرم یا نیروی بازوی كارگر می باشد .

 9- گونیا – تراز – شیلنگ تراز و شاقول

 10- ریسمان ایمنی (نجات) كه در مجاورت داربست به ستون یا محلی جهت حفاظت افراد و نصب كمربند ایمنی باره استفاده قرار می گیرد و طول آن 20 متر می باشد.

 11- كمربند ایمنی و كفش مخصوص:

  داربست كه دارای كف ویژه كه الاستیسه زیاد دارد . ساق این گونه كفشها بلندتر از سایر كفش های ایمنی طراحی و ساخته می شود . این كفش همانند كفش ایمنی می باشد كه به پای كارگر به اثناء عبور از روی لوله های دایره شكل اطمینان خاطر زیاد می بخشد و راهبند از لغزش او می گردد .

 12- شبكه های توری حفاظتی :

 در داربست های سبك و سنگین به كار می رود . از جنس نایلون – كتان – پلی قاطر تهیه می شود و درشتی بافت تار و پود به فاصله 1 سانتی متر از یكدیگر پیمان دارند و بیشتر به رنگ سبز بر روی نمای داربست و به منظور جلوگیری از سقوط اشیاء و افزار و تكه های مصالح ساختمانی نصب می گردد. نصب این حفاظ ایمنی در داربست های ساختمانی ، كنار گذرگاهها یا معابر عمومی الزامیست.

 انواع داربست:

 ­     داربست های صنعتی

 ­     داربست های ساختمانی

 ­     داربست های پیش ساخته

 داربست های صنعتی:

  بسیار متنوع بوده و هر یك با دیگری كاملاً متفاوت می باشد اما از نظ ابعاد و شكل ظاهری به داربست های صنعتی سبك – سنگینی – برج های دوقلو – بالكنی – معلق- گذرگاهی – سیار و قلعه ای و ترازویی معروف هستند . در صنعت و كارخانه ها از داربست های ساختمانی نیز استفاده می شود ابعاد در این داربست ها صرفنظر از بلندی كه متغیر است تفاوت دارد و بین 110 سانتی متر – 130سانتی متر – 150 سانتی متر – 180 سانتی متر – 190 سانتی متر برای فاصله پایه ها از یكدیگر محاسبه می گردد اما دویی ارتفاع هر طبقه یا كلاف از یكدیگر 180 سانتی متر خواهد بود .

 برای داربست های بزرگتر از این ابعاد سطح مقطع را دو مساوی یا چهار مساوی محاسبه و سپس اجرا می نمایند .

 داربست های ساختمانی

 این گونه داربست ها بر حسب پهنا و بلندی نمای ساختمان بستگی دارد و به دو نوع تقسیم می شود :

 1-داربست های نمای سبك

 2-داربست های نمای سنگین

 ابعاد در این گونه داربست ها صرفنظر از ارتفاع كه متغیر است مثل داربست های صنعتی بوده و این داربست ها در كنار خیابان ها و پیاده رو ها نصب می گردد .

 داربست های پیش ساخته

 این گونه داربست ها بمنظور تكمیل نمای ساختمان و برج های بلند مورد بهره‌گیری قرار می گیرد كه به آسانی قابل مفتوح و بسته شدن می باشند كلیه قطعات آن پیش ساخته و استاندار می باشد كه توسط پین یا خار به یكدیگر متصل می شوند.گاهی از تخت های فلزی در آنها استفاده می شود فاصله دهانه پایه ها از یكدیگر 105 × 180 سانتی متر و بلندی هر طبقه پیش ساخته 2 متر می باشد .

 دستورالعمل عمومی آماده سازی برای ایجاد داربست :

 قبل از انجام عملیات لازم است آن تقسیم از تجهیزاتی كه متحرك و یا كاربرد روی آنها خطر آفرین است در حالت ایمنی قرار گیرد . این عمل دربرگیرنده كلیه تجهیزاتی می شود كه دارای موتور الكتریكی، مكانیكی و سیستمهای پنوماتیك یا هیدرولیك و غیره می باشند. بنابراین اولین اقدام تعیین موقعیت ماشین و امینی كردن آن مطابق دستورکار های موجود می باشد . پس از سپریدن ایمن سازی محیط كاری تحت بررسی قرار گرفته حاضر سازی هائی نظیربرآورد دستورکار ایمن سازی محیط بر این پایه اند :

 1-    حذف عوامل آلاینده نظیر روان كارها بدست آب گرم یا خاك اره از محیط اطراف ماشین

 2-     در صورت هستی مواد شیمیایی نیز حذف موادهای خطرناك الزامیست

 3-     در اثناء کار متناسب با عوامل زیان آور محیط لازم است ،وسایل حفاظت فردی مناسب بهره‌گیری شود..

 4-     در صورتیكه محل كار شنی یا نرم است تخته یا كفشك را فراموش نكنید .

 5-     در صورتیكه كار در ارتفاع قرار دارددقت بیشتری را می طلبد، مواظب خود باشید.

 6-     محل كار و محدوده فعالیت را توسط نوارهای هشدار دهنده حاضر نمائید لغایت کسان دیگر وارد محوطه كار نشوند.

 7-     پیش از آغاز كار بكار كلیه لوازم حفاظت فردی را كنترل و بند كفش و كلاه ایمنی را محكم كنید.

 8-     قرقره، قلاب و طناب انتقال تجهیزات را در نقطه ای نصب كنید كه افراد از كنار آن عبور نمی كنند .

 دستورالعمل پیاده کردن داربست:

 1-برای باز کردن داربست از بالاترین نقطه یعنی جائیکه پیشه پایان یافته صورت می گیرد.

 2-هنگام باز کردن تسکین خود را حفظ کنید.

 3-هنگام انتقال لوله و اتصالات به همان روشی عمل کنید که شروع نموده اید.

 4-از پرتاب کردن افزار داربست جداً خودداری نمائید.

 5-در درازا پیاده کردن کمربند ایمنی خویش را کنترل نمائید.

 6-در چهره نیاز اتصالات داربست را توسط ظرف مخصوص به پایین منتقل نمائید.

 7-هر چند وقت یکبار ریسمان و قرقره قلاب را کنترل کنید.

 8-در صورتیکه در نزدیکی محل کار برق خفقان نیرومند هستی دارد فاصله را رعایت کنید.

 9-مهار یا لنگر را از بالا به پایین باز کنید.

 10-هنگام انتقال تجهیزات به پایین به گذرگاههای عابرین نوجه کنید.

 11-معمولا شب یا نیمه شب با توجه به نور کافی بهترین هنگام اندکی سخن را باز کنید داربست در اماکن عمومی می باشد .

 12-کلیه ابزار آلات و تخته ها را جداگانه به انبار منتقل کنید.

 13-   تخته ها را در مجاورت دستگاه حرارتی یا جریان برق قرار ندهید

 14-  از روشن کردن اثیر در نزدیکی انبار و یا داخل آن پرهیز نمایید.

 دستورالعملهای ایمنی در داربست

 همانطوریكه قبلاً گفته شد ایجاد داربست های فلزی بمنظور دستیابی کسان به یك محیط ایمن جهت سپریدن كار صورت می گیرد كه تأمین كننده نیازهای روحی روانی کسان در ارتفاعات و پرتگاههای خطرناك بوده و به آنان اطمینان خاطر فراوانی جهت اتمام كار خواهد عدل . بنابراین رعایت قوانین ایمنی در این پیشه بمراتب شدید تر از سایر پیشه ها بایستی چهره گیرد و كلیه افرادی كه مسئولیت اجرای داربست های فلزی را بعهده دارند بایستی بیش از همه اقشار با ایمنی و قوانین آن آشنا  شوند و در نتیجه تخصص خویش نیز چیرگی كافی داشته باشند و از سالم ترین کسان از عقیده جسمی و روانی برگزیدن شوند تا از عهده انجام كار در ارتفاع به خوبی بر آیند. برای آشنائی بیشتر كلیه افرادیكه به هر طریق ممكن با این پیشه حساس درگیر هستند مطالبی به شرح زیر و بصورت چکیده درج گردیده كه بكار بستن آنها لازم و ضروری می باشد.

 1- قبل از اقدام به نصب هر نوع داربست بررسی و مطالعه كلیه جوانب محدوده عملیات از هر عقیده الزامیست .

 2- ایمنی كردن محیط كار از قبیل قطع جریان برق_ توقف ماشین آلات یا نصب كارت ایمنی روی تجهیز.

 3-  گفتمان با مشتری یا متقاضی برای آشنائی با فعالیتی كه برای آن داربست نیاز است.

 4-انتخاب آلت و وسایل تندرست با پروا به نیاز تجهیزات هر داربست و انتقال آن به محل كار و به اندازه كافی.

 5-  حمل لوله _  اتصالات و سایر تجهیزات توسط كامیون ویژه كه دارای حداقل

 20/6 متر درازا محل بارگیری دارد .

 6- نصب نوارهای هشداردهنده پیرامون محدوده عملیاتی و الصاق تابلوهای ویژه داربست .

 7- بررسی سطوحی كه پایه داربست روی آن نصب خواهد شد و در چهره نرم یا شنی بودن آن از تخته های استاندارد در زیر كفشك استفاده شود . در سطوحی كه بتونی یا موزائیك هستی دارد كفشك كافیست .

 8- در سط.حی كه چوبست از قطعات چوبی یا صفحات فلزی و در سطوح كاشی یا سرامیك از لاستیك و تخته کاربرد گردد

 9-  استفاده از تراز_ شاقول برای گونیا برپایی بنای داربست .

 10- فاصله اولین كلاف از سطح زمین یا كفشك دست کم 30 سانتی متر و در گذرگاههای عابرین 70/2 متر

 11-فواصل بین پایه ها از یكدیگر در درازا و عمق داربست به گونه آن بستگی دارد و از 10/1 لغایت 90/1 متر متغیر است

 15- اختلاف ارتفاع طبقات از یكدیگر (فاصله هر كلاف) مطابق استاندارد m 80/1 = H

 16- جهت بالا رفتن برپایی پله های ویژه با به کارگیری لوله های 80 سانتی متری و رعایت فاصله 30 سانتی متری برای هر پله

 17-  برای پیوستگی ارتفاع داربست در هر طبقه از تخته های استاندارد به ابعاد 4 سانتی متر ضخامت و 25 سانتی متر پهنا و در طول های از 1 متر تا حداكثر 4 متر از نوع محكمترین و سالمترین چوب ها بهره‌گیری شود.

 18-  تخته ها با پروا به گونه داربست حد روی لوله افقی بالائی پیمان گیرد زیرا پایداری در این نقاط 2 برابر است

 19-  فاصله دو سر تخته از تكیه گاه یا نشیمن (لوله های عمقی یا افقی نباید كمتر از 20 سانتی متر به طرف بیرون باشد)

 20- در صورت استفاده مداوم از تخته ها آن ها را بدست اریکه یا لوله به داربست محكم كنید (خطر واژگون شدن تخته)

 21-  از بكار بردن میخ بمنظور تحكیم تخته های سطح كا جداً خودداری نمائید

 22-  جهت جلوگیری از انحراف یا سقوط داربست از لوله هایی كه به صورت ضربدری روی داربست نصب می شوند کاربرد كنید زیرا این لوله ها كه بادگیر نامیده می شوند پایداری داربست را زیاد خواهند كرد .

 23-  از انبار نمودن لوله _ تخت و سایر قطعات اضافی روی سطوح كاری بدون حفاظ خودداری نمائید .

 24-  پس از ایجاد سطح كار پسندیده نسبت به ایجاد حفاظ ایمنی (حفاظ كمر و پا) با بلندی 110 سانتی متر از سطح كار اقدام نمائید .

 25-  در داربست های عریض یا مرتفع در هر 30 متر مربع از سطح اقدام به مهار داربست به تكیه گاه نمائید (داربست سبك)

 26-  در داربست های سنگین در هر 15 متر چهارگوش داربست توسط مهاربند یا لنگر به دیواره یا ستون پیوسته خواهد شد

 27-  در محل هائیكه آلوده به روغن _ گیریس و چربی می باشند از خاك اره جهت جلوگیری از لیز خوردن استفاده نمائید .

 28-  هرگز از تخته های آلوده به روغن بهره‌گیری نكنید خصوصاً در طبقات مرنفع .

 29-  جهت انتقال لوله به بلندی از تخت فلزی كه به یكسر لوله متصل شده با به کارگیری طناب، قرقره کاربرد كنید.

 30-  سایر پیوستگی دهنده ها را توسط ظروف مخصوص و با استفاده از قرقره قلاب و ریسمان به بالا منتقل نمائید.

 31-  از شوخی كردن با افراد دیگر در هنگام كار واقعاً پرهیز كنید.

 32-  فقط از آچار 22×21 دو سر رینگ (كروم وانادیم)استاندارد استفاده كنید.

 33-  در صورتیكه داربست در معابر عمومی قرار دارد از توری های حفاظتی در راز لغایت راز آن استفاده نمائید.

 34-  برای پیوسته پله در داربست از فاصله 8/2 متری از پله های حفاظ دار بهره‌گیری شود  .

 35-  در داربست های گذرگاهی نصب حفاظ كمر و پا (هندریل) الزامیست .

 36-  مهره های پیچ بست فلزی را لغایت کران مجاز سفت كنیدkg/cm 600 یا نیروی بازوی كارگر

 37-  از هر نوع آچار دیگر یا اهرم برای سفت كردن مهره ها خودداری نمائید.

 38-  خلاص كردن داربست های فلزی بصورت نیمه كاره خطر آفرین خواهد بود.

 39-  هنگام پیاده نمودن داربست قطعات مفتوح شده را از ارتفاع پرتاب نكنید.

 40-  كلیه قطعات باز شده داربست توسط طناب و قرقره قلاب به پائینی منتقل شوند.

 41-  مفتوح كردن داربست از بالا ترین نقطه جائی كه كار پایان گرفته چهره می گیرد. باز كردن از پائین خطر اجل به به اتفاق دارد.

 42-  هنگام نصب داربست در مجاورت كابل های بق اختناق قوی رعایت 6 متر فاصله از هر طرف الزامیست.

 43-  به کارگیری ریسمان نجات و و بستن قلاب كمر پاراگراف (لاتین) ایمنی به آن در اثناء نصب یا پیاده كردن داربست الزامیست . این ریسمان دارای طولی برابر 20 متر است كه در موازات سطوح داربست به ستون یا تكیه گاه هائی محكم شده شخص به راحتی می تواند با انداختن قلاب كمربند ایمنی پیرامون ریسمان مسیری مساوی درازا طناب را در روی داربست بصورت خطی آمدوشد نماید.