مقدمه

انرژی به عنوان یکی از مهمترین عوامل تولید و همچنین به عنوان یکی از کاالها و خدمات مورد نیازدر مصرف نهایی از نظر اقتصادی دارای اثرات مهمی میباشد. در جهان کنونی و با محدودیت شدید سوختهای فسیلی و افزایش جمعیتی که دنیا با آن روبهرو میباشد، یکی از اقداماتی که میتواند شرایط را بهبود بخشد، مصرف صحیح در تمام حوزههای انرژی میباشد. در این راستا سیستمها و تجهیزات و تکنولوژیهای گوناگونی به وجود آمدهاند که در سالیان زیادی در کشورهای دیگر به آن پرداخته و در زندگی روزمره انسان از آن بهره گرفته شده است. یکی از این اقدامات، هوشمندسازی ساختمانها است که شرایط جلوگیری ازحجم زیاد اتالف انرژی را به خود اختصاص میدهد. سیستمها و تجهیزاتی که در این حوزه به کارگرفته میشود میزان دخالت دست و فکر انسان را محدود نموده و با بهکارگیری هوش انسانی در تجهیزات و با توجه به مدارهای به کاررفته میتواند زمینه کنترل و مدیریت مصرف انرژی را انجام دهد. اقدامات اصالحی مختلفی ارایه میشود که انسان میتواند با رعایت آنها در مصرف درست آب و گاز و برق و... کمک کند، اما بیدرنگ در تمام شرایط و حاالت آن فاکتورها را رعایت نمینماید و چندان کمکی به این حوزه نخواهد شد. برای مثال در ایران و در تابستان 1393 درحالیکه پیشبینی اولیه برای رشد مصرف برق 5/5 برابر بود اما درواقع این میزان به 19 درصد رسید که ضرورت توجه به اصالح مصرف و مدیریت آن را افزایش میدهد، این در حالی است که این موضوعات در دهههای اخیر مورد توجه اکثر کشورهای پیشرفته قرار گرفته و نیاز است امروزه در کشور ما نیز به طور جدی و زیر بنایی به آن نگریده شود.

مدیریت مصرف انرژی

مديريت مصرف يكي از مباحث مهم و استراتژيك به منظور دستيابي به تعالي و توسعه اقتصادي كشورهاست چرا كه پس از طي عصر كشاورزي با هدف تأمين غذا و ورود به عصر صنعتي با هدف تأمين ابزار و ماشين، هرچند گذر از دوره محصول گرايي با تفكر رشد اقتصادي در اواخر قرن نوزدهم همراه بود ولي به مرور زمان و با گذر از دوره بازارگرايي در نيمه اول قرن بيستم و ورود به عصر فراصنعتي و پيدايش رقابت شديد در محيط پوياي تهديدآميز، باعث گرايش به سمت بهرهوري و متعاقبا تالشي مفيد براي برخورداري از بهرهوري در كنار رشد اقتصادي با همافزايي به اصطالح در حال توسعه گرديد و مديريت مصرف را به سوي وضعيت توسعه يافته هدايت نمود.در واقع مدیریت مصرف مجموعهای از روشها و راهکارهاست که به منظور بهینهسازی مصرف انرژی به کار گرفته میشود  . مدیریت مصرف انرژی در وضع قوانین و برنامههای حوزه انرژی، قیمتگذاری انرژی و صرفهجویی در مصرف نقش انکارناپذیری دارد. از نقطه نظر زیستمحیطی، از آنجا که مصرف انرژی به ویژه سوختهای رایج فسیلی یکی از منابع مهم آلودگی محیطزیست به حساب میآید، هرگونه اقدام در جهت جلوگیری از مصرف بیرویه که منجر به روشهای صرفهجویی در بخش انرژی گردد میتواند به کاهش یا حذف معضالت موجود در حوزه محیطزیست کمک نماید.

ساختمان هوشمند

در کتب و مقالات و از دیدگاه صاحبنظران تاکنون تعاریف مختلفی در این حوزه منتشر شده است، که هر کدام در جایگاه خود میتواند درست باشد. ساختمانهای هوشمند احتمال بیشترین ساختوسازهای آینده را در بر میگیرد. »هوش« در ساختار و تاسیسات برق ساختمان نهفته میباشد. این تاسیسات شرایط برای کنترل همه لوازم الکتریکی را از طریق تمام راههای انعطافپذیر امکانپذیر مینماید .یکی از مفاهیمی که درباره ساختمانهای هوشمند بیان شده است اینگونه میباشد؛ ساختمانهای هوشمند باعث ایجاد محیطی مقرونبهصرفه و زمینهساز حفظ ثروت از طریق بهینهسازی چهار عامل اساسی ساختار ، سیستمها، خدمات و مدیریت و روابط متقابل بین این عناصر میشود. ساختمانهای هوشمند زمینه الزم برای کمک به صاحبان ساختمان، مدیران امالک و ساکنان آن برای تحقق اهداف خود در زمینه هزینه، مدیریت انرژی، راحتی، ایمنی، انعطافپذیری بلند مدت و قابلیت عرضه در بازار را فراهم میآورد .اغلب این ساختمانها 3 ویژگی مهم دارند:

 -کنترل خودکار

- تلفیق تنظیمات انجام شده و بازخورد آن

 -توانایی یادگیری و تنظیم عملکرد بر اساس تغییرات محیطی و کسانی که از آن بهره میبرند

اجرای این سیستمها در نهایت میتواند ویژگیهایی از قبیل موارد زیر را ایجاد نماید :

 - ارتباط با شبکه های مختلف خانه.

 - ارتباط و اتصال شبکه های خانه به اینترنت.

 -امکان کنترل از راه و تشخیصی در دستگاه خانه

- یک مکانیزم منعطف برای گسترش و به روز نمودن نرم افزارها

-  مدیریت کنترل از راه دور با یک روش قابل اعتماد و ایمن

به نظر میرسد در یک خانه هوشمند، »هوش« در ساختن آن به کار میرود. خانه ای که هوشمند شده و اتوماسیون شده است، امکان ارسال ایمیل برای روشن کردن روشنایی، امکان روشن نمودن CD ،شخصی نمودن کانالهای تلوزیون به صورت ارسال روزانه ایمیل را فراهم میآورد . سیستم مدیریت ساختمان امروزه به عنوان یك نیاز واقعی و نه به عنوان یك تكنولوژی لوكس در طراحی ساختمانهای بلند مرتبه و گسترده توسط مهندسان و مدیران مالحظه میشود. امروزه افزایش مداوم قیمت انرژی و نیاز به دستیابی به اطالعات صحیح و متمركز، استفاده از BMS را توسط مدیریت سرمایهگذار و بهرهبردار ساختمان كام ًال توجیه مینماید. مزیت این سیستم نسبت به سیستمهای كنترلی سنتی ً امكان كنترل بهینه مدیریتی و فنی متمركز استاندارد، عمدتا میباشد.

منبع : ماهنامه راه و ساختمان