لوله داربستی ( Scaffold ) از انواع لوله گازی می باشد و به سازه موقتی گفته می شود که جهت فراهم کردن فضای کار مناسب و ایمن در ارتفاع های مختلف، بوسیله پرسنل ذیصلاح و باتجربه و زیر نظر کادر نظارت ذیصلاح نصب میشود. داربست تلفیقی زیبا ازعلوم ریاضی، فیزیک و هنر معماری می باشد که با طراحی صحیح، قابلیت تحمل بار های سنگین تر از آنچه که یک فرد عادی بتواند تصور کند را دارد.

لوله داربستی

داربست از دو قسمت اصلی لوله ها و بست ها تشکیل شده است.

بسته به نوع داربست موردنیاز از نظر ارتفاع ، تعداد طبقات ، وزن بار و مدت استقرار سازه باید از بست و لوله مناسب استفاده کرد.

انواع لوله های سبک و سنگین و بست های تک پیچ ، دو پیچ و رابط ها ملزومات داربست هستند.
اجزاء تشکیل دهنده داربست:
۱: کفشک پایه ( Sole Board ):

ازجنس چوب در ابعاد ۶۰ سانتی متر (طول)، ۲۲٫۵ تا ۲۵ سانتیمتر (عرض)، و ۳٫۸ تا ۶٫۳ سانتیمتر(ضخامت) که در زیر کفشک فلزی داربست در سطوح نا هموار و یا غیر مستحکم قرار میگیرد.
۲: کفشک فلزی( Base Plate ):

از جنس فلز در ابعاد ۱۵ سانیمتر (طول)، ۱۵ سانتی متر (عرض)، ۵ میلیمتر (ضخامت ) و دارای یک لوله ثابت جوش داده شده (کارخانه ای) یا متحرک با ۵ تا ۱۰ سانتیمتر ( ارتفاع )، ۲۲ میلیمتر ( قطر دهانه) و ۱٫۵ میلیمتر( ضخامت ) میباشد و در قسمت انتهایی لوله داربست، بر روی کفشک پایه قرار می گیرد.
۳: لوله داربستی(Scaffolding Tube):

دو نوع لوله داربستی از نظر جنس متریال وجود دارد، که شامل لوله گالوانیزه و لوله فولادی میشود. و از نظر ساختار، دو نمونه لوله داربست وجود دارد که شامل لوله های درز دار و لوله های بدون درز (نوع بدون درز بسیار مناسب تر و ایمن تر می باشد)

ضخامت لوله داربستی از ۳٫۵ میلیمتر تا ۵٫۳ میلیمتر، قطر آنها ۴۸ میلیمتر، طول ۱٫۵ متری تا ۶٫۴ متری و با وزن ۶٫۴ کیلوگرم تا ۲۷ کیلوگرم (مقدار وزن علاوه بر طول لوله داربست، به نوع متریال بکار رفته برای ساخت داربست نیز بستگی دارد، معمولاً لوله های فولادی دارای وزن بیشتر می باشند)
۴: تخته داربست(Scaffolding Plank/ Board):

در دو نوع فلزی و چوبی در بازار موجود می باشد. نقطه ضعف نوع فلزی در مقابل نوع چوبی آن، رسانا بودن فلز در مقابل جریان برق می باشد و نقطه قوت آن را میتوان مقاوم بودن در مقابل آتش سوزی نام برد.

تخته داربست مرغوب دارای مشخصات حک شده (محل ساخت، زمان ساخت، وزن، طول و ضخامت) و تسمه فلزی ( Hoop Iron ) در دو طرف میباشد.

تخته های داربست در دو اندازه ۴ متری و ۶ متری وجود دارد. ضخامت تخته چوبی داربست بین ۳٫۸ سانتیمتر تا ۶٫۳ سانتیمتر وعرض آن بین ۱۵ سانتی متر تا ۲۵ سانتی متر میباشد. (ضخامت تخته های داربست در زمان نصب لوله های حمال ( Transom ) باید مد نظر باشد)
۵: مغزی(Joint Pin):

وسیله ای بسیار کار آمد و ایمن برای اتصال لوله های داربست (پایان به پایان). در انواع مختلف طراحی و با سایز های متنوع، ساخته و روانه بازر صنعت گردیده است.
۶: روپوش / کاور(sleeve coupler):

این ابزار برای پوشش قسمت بیرونی اتصال دو سر لوله های داربست، مخصوصاً در لوله های عمودی بکار میرورد.
۷: بست(coupler/Clamp):

در انواع مختلف دو پیچ، چهار پیچ، ثابت و گردان و غیره جهت اتصال لوله های داربست به همدیگر یا اتصال سکوی داربست به محل های ثابت مورد استفاده قرار میگیرد.
۸: نردبان(Ladder):

جهت دسترسی ایمنی به طبقات سکوهای داربست از نردبان آلومینیومی استفاده میگردد. طول استاندارد این نردبان ها ۶ متر میباشد وباید با زاویه ۷۵ درجه نصب گردد. در زمان بالا رفتن از نردبان، نفر بالا رونده باید رو به نردبان باشد و همواره باید ۳ نقطه از بدن (دست و پاها) با نردبان در تماس باشد. یعنی حمل دستی بار در زمان بالا رفتن از نردبان ممنوع می باشد.
لازم به ذکر است که در یک زمان ۲ نفر حق بالا رفتن از نردبان را ندارند.
۹: جک داربست(Adjustable Leg/Basis):

این وسیله جهت فیکس کردن سکوی داربست به محل ثابت مجاور (بصورت افقی) و یا تنظیم ارتفاع لوله های عمودی (Standards Tube) داربست در محل های ناهموار بکار می رود.
۱۰: چرخ جهت داربست های متحرک(caster):

این چرخها با روکش پلاستیک فشرده و دارای قفل ترمز، محل قرارگیری پیچ/ مهره یا لوله، مفصل گردنده و دستک میباشند.
۱۱: سیم / وایر مخصوص داربست(Scaffolding Wire):

این سیم از جنس گالوانیزه یا فولاد ترکیبی با قطر تقریبی ۴٫۲ میلیمتر (۰٫۳۵-) موجود می باشد و جهت بستن تخته های داربست به لولهای داربست از قسمت انتهایی و میانی تخته ها، بکار میرود.
۱۲: بالابر(hoist arm):

این وسیله شامل یک بازو، قرقره و طناب می باشد که جهت بالا بردن تجهیزات داربست بکار میرود.
۱۳: آچار داربست بندی(Scaffolding Wrench):

در دو نوع معمولی/اهرمی و جغجغه ای در سایزهای ۱۹ و ۲۲ جهت باز و بسته کردن انواع مختلف پیچهای بست های گوناگون و متنوع به کار میرود. (با وارد شدن بست های جدید، آچار با سایزهای مرتبط نیز مورد استفاده قرار میگیرد)
۱۴: انبردست، سیم چین و گاز انبر (Pliers, Pliers – Cutters & End Cut Pliers):

برای بریدن، بستن و باز کردن سیم داربست بکار میروند.
۱۵: برچسب داربست (Scaffolding Tag):

این برچسب در سه رنگ قرمز (استفاده از داربست ممنوع) ، سبز (داربست تایید شده و مجاز جهت کار) و زرد (در دست تعمیر) می باشد که با نظر ناظر ایمنی داربست در محلی که برای همگان قابل روئیت باشد، نصب میگردد (معمولاً در محل ورودی راههای دسترسی)
۱۶: تراز و شاقول(Level and plumb):

استاد کاران داربست یا ناظران از این وسایل جهت اطمینان از نصب صحیح و تراز لوله های داربست استفاده میکند.

منبع : https://www.foladbazar.com