مقدمه :

محيط كار از چهار جزء ، انسان ، تجهيزات، مواد ومحيط تشكيل شده است. مهمترين مسئله در يك محيط كار ايجاد يك محيط ايمن مي باشد كه جهت ايجاد اين محيط اقدامات بسياري از آموزش پرسنل گرفته الی حفاظ گذاري دستگاه چهره مي پذيرد. يكي از اقدامات ايمني مؤثر در صنايع و فعاليتهاي متنوع به کارگیری داربست به عنوان يك وسيله مطمئن و ايمن جهت كار در ارتفاع مي باشد كه با استفاده از آن مي نا ايمني محيط كار را فراهم نموده و فعاليت را با كيفيت عالي به پايان رساند.

بر پا نمودن داربست داراي شرايط و دستورالعملهاي ویژه خود مي باشد . شرايط و دستورالعملها دربرگیرنده شرايط تجهيزات داربست بند، شرايط پرسنل و دستورکار ايمني ویژه داربست بند مي باشد . كه با اجزاي آن علاوه بر بر پا نمودن يك داربست مناسب ايمني اپراتور داربست پاراگراف (لاتین) و اپرتورهاي ویژه فعاليتي كه داربست براي آن بر پا شده است به طور كامل برقرا مي شود.


الف:‌نيروي انساني :

افراد داربست پاراگراف (لاتین) بايد از نظر جسماني و رواني داراي سلامتي كامل باشند . (با سپریدن معاينات پیش از استخدام و دوره اي مي توان از اين امر اطمينان حاصل نمود)

1- داراي بيماريهاي صرع – سرگيجه- خپگی خون و مشكلات تنفسي نباشد.

2-  نیرو بالا روي از شيب های تند، عبور از راه هاي مرتفع را دارا باشد.

3-  افراد بايد داراي اعتماد به نفس كافي باشند.


ب : ابزار و تجهيزات :
1-لوله هاي فولادي

 بدون درز با قطر mm 48 مخصوص داربست بندي به درازا cm 20 الی 6 متر و ضخامت mm 5/3 و وزن 3/21 كيلو گرم كه گونه بدون درز آن مناسب ترين لوله براي نصب داربست مي باشد . اثناء بهره‌گیری بايد دقت كرد لوله داراي شكلي سالم، هموار و تميز باشد و آغشته به مواد چرب و روغني ، سيمان و گچ نباشد .


2-بست هاي فلزي

بست فلزي چهار پيچه (فولادي) : متداولترين باره بهره‌گیری در نصب داربست به آمار مي رود و حائز وزني معادل1650 گرم است كه قادر است  وزني معادلKg  1200 را بردباری نمايد و بدست چهارپيچ و مهره به لوله ديگر متصل مي شود و زاويه اي كه پس از پیوندیدن دو لوله تشكيل مي دهد 90 درجه مي باشد . درازا اين تخت mm 100 از هر طرف است.

-بست فلزي چرخشي : اين نوع اریکه از دو سرنوشت مركب تشكيل شده كه بدست پين فولادي به يكديگر متصل مي گردد . به طوريكه دو قسمت درگير قابليت چرخش 360 درجه نسبت به يكديگر را دارند .لوله هاي داربست به صورت زاويه دار به هم متصل مي شوند . براي پیوندیدن لوله هاي گذري ، ضربه اي، مورب و … متعلق به کاربرد مي گردد . اين اریکه تحمل اختناق 1000 كيلوگرم را دارد و زون آن معادل gr 1700 مي باشد .

-بست كمكي يا نگهدارنده : به منظور بالا بردن مقاومت اریکه ساده در برابر تنگنا بكار مي رود و در زير اریکه فلزي و مماس با آن قرار مي گيرد . براي داربست هايي كه وزن بيشتري را بايستي بردباری كنند  و همچنين داربستهاي كه به صورت معلق در ارتفاع نصب می گردند، از اين گونه تخت ها استفاده مي گردد. داراي وزن 600 گرم بوده و مقاومت اریکه فلزي ساده را لغایت 2700 كيلوگرم افزايش مي دهد ولي به تنهايي داراي مقاومت كمي مي باشد.

- تخت كلاهكي(مخصوص ايجاد سقف) : از اين گونه اریکه فقط در بالاي لوله هاي ستون يا عمودي استفاده مي شودو به راستی در داربست هاي مسقف يا داربست هايي كه نياز به چادر در آنها هستی دارد بهره‌گیری مي شود. وزن اين گونه داربست با 860 گرم و توسط يك پيچ محكم مي گردد . نوع ديگر اين اریکه چرخشي و قابل تنظيم مي باشد.

-    تخت زبانه اي يا پيوندي: جهت پیوندیدن لوله هاي افقي مورد کاربرد پیمان مي گيرد. در محل تماس اين اریکه با لوله زائده هاي با قطر mm 14 طراحي شده كه در حفره لوله هاي افقي قرار مي گيرد. و توسط واسطه يا مغزي داخل لوله پایداری كششي بسيار زيادي برابر 4500 كيلوگرم در نقطه پیوندیدن دو لوله به هم ايجاد مي نمايد. داراي چهارپيچ و وزني معادل1650 گرم مي باشد . سوراخهاي ايجاد شده در دو راز لوله ها از لبه مقطع لوله الی مركز حفره 30 ميلي متر قطر حفره mm 15 است .


3- مغزي:

 در هر گونه داربست كه بيش از 6 متر ارتفاع داشته باشد کران از اين ابزار استفاده خواهد شد . مغزي رابط جهت تقويت استحكام لوله هايي كه روي هم قرار دارند کاربرد مي شوند. اين ابزار داراي درازا 120 ميليمتر و جنس آن از فولاد مي باشد. و در انواع مقطع مربع  و دايره ساخته مي شوندكه در وسط آن رينگ فولادي با ضخامت mm  6 و قطر دايره اي 5/47 ميليمتر نصب گرديده به طوريكه پس از قرار دریافت تو دو لوله با حلقه (رينگ) مغزي كمتر ازmm  5/2  از طرفين باشد تا گیر درگيري تخت با لوله نگردد. باره کاربرد در لوله هاي عمودي به مراتب بيشتر از لوله هاي افقي دارد و وزن آن gr 800 مي باشد.


4-كفشك يا پايه فولادي :

 در مكانهاي كه محل نصب آن سطوح سيماني ،موزائيك و يا آسفالت باشند و همچنين در زمينهاي شني و يا خاكي استفاده مي شود . همچنين براي استفاده كفشك روي سراميك يا كاشي کران از لاستيك مخصوص و تخته مقارن کاربرد مي گردد الی در صورت سنگيني داربست آسيبي به كف سراميك يا كاشي وارد نشود.


5-لنگريا مهاربند داربست پيچي

 وسيله اي قابل تنظيم كه بدست پيچ تغييرطول پيدا مي كند و جهت پیوستگی و تكيه دادن داربست به ستون يا ديواره در نقاط گوناگون داربست بكار مي رود . وزن آنgr 1600 و داراي طول نهايي max410mm  و كمترين طول min 218 mm مي باشد . نوع ديگر آن درون لوله هاي عمودي قرار مي گيرد و وزن آن gr 2850 و در کنترل سقف بصورت عمودي بكار مي رود.


6-چرخ هاي فولادي :

 براي داربست هاي سيار بكار مي رود.چرخ ها در دو نوع داخل سالن ياخارج سالن ساخته شده كه روي گروه اول تغييراتي حاصل شده روكش چرخ از لاستيك مخصوص ساخته شده و وزن آن معادل 55/9 كيلو و بردباری 600 كيلو گرم وزن را دارد . گونه فولادي آن در بیرون كارگاه مورد کاربرد قرار مي گيرد و بردباری نيروي برابر 1000 كيلوگرم را به تنهايي دارد و وزن تقريبي آن معادل 5700 كيلوگرم و در يك داربست 8 متري با سر بسر گرفتن وزن داربست 4 بدن نيرو را تحمل مي كند.


7-تخته زير پا يا سطح كار:

 از جنس چوب به درازا 2 مترو ضخامت 5 سانتي مترو عرض 25-20 سانتي مترکه بايد  هموار و خشك و محكم باشد .

8- آچار دوسر رينگ كروم واناديم استاندارد. 22×21 داراي درازا 28 سانتي متر كه جهت محكم نمودن پيچهاي داربست بكار گرفته مي شود . حداكثر نيروي مجاز جهت سفت كردن توسط اين آچار 600 كيلوگرم يا نيروي بازوي كارگر مي باشد .


9- گونيا – تراز – شيلنگ تراز و شاقول


10- ریسمان ايمني (نجات) كه در مجاورت داربست به ستون يا محلي جهت حفاظت افراد و نصب كمربند ايمني باره استفاده قرار مي گيرد و طول آن 20 متر مي باشد.


11- كمربند ايمني و كفش مخصوص:

 داربست كه داراي كف ویژه كه الاستيسه زياد دارد . ساق اين گونه كفشها بلندتر از ساير كفش هاي ايمني طراحي و ساخته مي شود . اين كفش همانند كفش ايمني مي باشد كه به پاي كارگر به اثناء عبور از روي لوله هاي دايره شكل اطمينان خاطر زياد مي بخشد و راهبند از لغزش او مي گردد .


12- شبكه هاي توري حفاظتي :

در داربست هاي سبك و سنگين به كار مي رود . از جنس نايلون – كتان – پلي قاطر تهيه مي شود و درشتي بافت تار و پود به فاصله 1 سانتي متر از يكديگر پیمان دارند و بیشتر به رنگ سبز بر روي نماي داربست و به منظور جلوگيري از سقوط اشياء و افزار و تكه هاي مصالح ساختماني نصب مي گردد. نصب اين حفاظ ايمني در داربست هاي ساختماني ، كنار گذرگاهها يا معابر عمومي الزاميست.

انواع داربست:

­     داربست هاي صنعتي

­     داربست هاي ساختماني

­     داربست هاي پيش ساخته


داربست هاي صنعتي:

 بسيار متنوع بوده و هر يك با ديگري كاملاً متفاوت مي باشد اما از نظ ابعاد و شكل ظاهري به داربست هاي صنعتي سبك – سنگيني – برج هاي دوقلو – بالكني – معلق- گذرگاهي – سيار و قلعه اي و ترازويي معروف هستند . در صنعت و كارخانه ها از داربست هاي ساختماني نيز استفاده مي شود ابعاد در اين داربست ها صرفنظر از بلندی كه متغير است تفاوت دارد و بين 110 سانتي متر – 130سانتي متر – 150 سانتي متر – 180 سانتي متر – 190 سانتي متر براي فاصله پايه ها از يكديگر محاسبه مي گردد اما دویی ارتفاع هر طبقه يا كلاف از يكديگر 180 سانتي متر خواهد بود .

براي داربست هاي بزرگتر از اين ابعاد سطح مقطع را دو مساوی يا چهار مساوی محاسبه و سپس اجرا مي نمايند .


داربست هاي ساختماني

اين گونه داربست ها بر حسب پهنا و بلندی نماي ساختمان بستگي دارد و به دو نوع تقسيم مي شود :
1-داربست هاي نماي سبك

2-داربست هاي نماي سنگين


ابعاد در اين گونه داربست ها صرفنظر از ارتفاع كه متغير است مثل داربست هاي صنعتي بوده و اين داربست ها در كنار خيابان ها و پياده رو ها نصب مي گردد .


داربست هاي پيش ساخته

اين گونه داربست ها بمنظور تكميل نماي ساختمان و برج هاي بلند مورد بهره‌گیری قرار مي گيرد كه به آساني قابل مفتوح و بسته شدن مي باشند كليه قطعات آن پيش ساخته و استاندار مي باشد كه توسط پين يا خار به يكديگر متصل مي شوند.گاهي از تخت هاي فلزي در آنها استفاده مي شود فاصله دهانه پايه ها از يكديگر 105 × 180 سانتي متر و بلندی هر طبقه پيش ساخته 2 متر مي باشد .


دستورالعمل عمومي آماده سازي براي ايجاد داربست :

قبل از انجام عمليات لازم است آن تقسیم از تجهيزاتي كه متحرك و يا كاربرد روي آنها خطر آفرين است در حالت ايمني قرار گيرد . اين عمل دربرگیرنده كليه تجهيزاتي مي شود كه داراي موتور الكتريكي، مكانيكي و سيستمهاي پنوماتيك يا هيدروليك و غيره مي باشند. بنابراين اولين اقدام تعيين موقعيت ماشين و اميني كردن آن مطابق دستورکار هاي موجود مي باشد . پس از سپریدن ايمن سازي محيط كاري تحت بررسي قرار گرفته حاضر سازي هائي نظيربرآورد دستورکار ايمن سازي محيط بر این پایه اند :

1-    حذف عوامل آلاينده نظير روان كارها بدست آب گرم يا خاك اره از محيط اطراف ماشين

2-     در صورت هستی مواد شيميايي نيز حذف موادهاي خطرناك الزاميست

3-     در اثناء کار متناسب با عوامل زيان آور محيط لازم است ،وسايل حفاظت فردی مناسب بهره‌گیری شود..

4-     در صورتيكه محل كار شني يا نرم است تخته يا كفشك را فراموش نكنيد .

5-     در صورتيكه كار در ارتفاع قرار دارددقت بيشتري را مي طلبد، مواظب خود باشيد.

6-     محل كار و محدوده فعاليت را توسط نوارهاي هشدار دهنده حاضر نمائيد لغایت کسان ديگر وارد محوطه كار نشوند.

7-     پیش از آغاز كار بكار كليه لوازم حفاظت فردي را كنترل و بند كفش و كلاه ايمني را محكم كنيد.

8-     قرقره، قلاب و طناب انتقال تجهيزات را در نقطه اي نصب كنيد كه افراد از كنار آن عبور نمي كنند .


دستورالعمل پياده کردن داربست:

1-برای باز کردن داربست از بالاترين نقطه يعنی جائيکه پیشه پايان يافته صورت می گيرد.

2-هنگام باز کردن تسکین خود را حفظ کنيد.

3-هنگام انتقال لوله و اتصالات به همان روشی عمل کنيد که شروع نموده ايد.

4-از پرتاب کردن افزار داربست جداً خودداری نمائيد.

5-در درازا پياده کردن کمربند ايمنی خویش را کنترل نمائيد.

6-در چهره نياز اتصالات داربست را توسط ظرف مخصوص به پايين منتقل نمائيد.

7-هر چند وقت يکبار ریسمان و قرقره قلاب را کنترل کنيد.

8-در صورتيکه در نزديکی محل کار برق خفقان نیرومند هستی دارد فاصله را رعايت کنيد.

9-مهار يا لنگر را از بالا به پايين باز کنيد.

10-هنگام انتقال تجهيزات به پايين به گذرگاههای عابرين نوجه کنيد.

11-معمولا شب يا نيمه شب با توجه به نور کافی بهترين هنگام اندکی سخن را باز کنید داربست در اماکن عمومی می باشد .

12-کليه ابزار آلات و تخته ها را جداگانه به انبار منتقل کنيد.
13-   تخته ها را در مجاورت دستگاه حرارتی يا جريان برق قرار ندهيد
14-  از روشن کردن اثیر در نزديکی انبار و يا داخل آن پرهیز نماييد.


دستورالعملهاي ايمني در داربست

همانطوريكه قبلاً گفته شد ايجاد داربست هاي فلزي بمنظور دستيابي کسان به يك محيط ايمن جهت سپریدن كار صورت مي گيرد كه تأمين كننده نيازهاي روحي رواني کسان در ارتفاعات و پرتگاههاي خطرناك بوده و به آنان اطمينان خاطر فراواني جهت اتمام كار خواهد عدل . بنابراين رعايت قوانين ايمني در اين پیشه بمراتب شديد تر از ساير پیشه ها بايستي چهره گيرد و كليه افرادي كه مسئوليت اجراي داربست هاي فلزي را بعهده دارند بايستي بيش از همه اقشار با ايمني و قوانين آن آشنا  شوند و در نتيجه تخصص خویش نيز چیرگی كافي داشته باشند و از سالم ترين کسان از عقیده جسمي و رواني برگزیدن شوند تا از عهده انجام كار در ارتفاع به خوبي بر آيند. براي آشنائي بيشتر كليه افراديكه به هر طريق ممكن با اين پیشه حساس درگير هستند مطالبي به شرح زير و بصورت چکیده درج گرديده كه بكار بستن آنها لازم و ضروري مي باشد.

1- قبل از اقدام به نصب هر نوع داربست بررسي و مطالعه كليه جوانب محدوده عمليات از هر عقیده الزاميست .

2- ايمني كردن محيط كار از قبيل قطع جريان برق_ توقف ماشين آلات يا نصب كارت ايمني روي تجهيز.

3-  گفتمان با مشتري يا متقاضي براي آشنائي با فعاليتي كه براي آن داربست نياز است.

4-انتخاب آلت و وسايل تندرست با پروا به نياز تجهيزات هر داربست و انتقال آن به محل كار و به اندازه كافي.

5-  حمل لوله _  اتصالات و ساير تجهيزات توسط كاميون ویژه كه داراي حداقل

20/6 متر درازا محل بارگيري دارد .

6- نصب نوارهاي هشداردهنده پيرامون محدوده عملياتي و الصاق تابلوهاي ویژه داربست .

7- بررسي سطوحي كه پايه داربست روي آن نصب خواهد شد و در چهره نرم يا شني بودن آن از تخته هاي استاندارد در زير كفشك استفاده شود . در سطوحي كه بتوني يا موزائيك هستی دارد كفشك كافيست .

8- در سط.حي كه چوبست از قطعات چوبي يا صفحات فلزي و در سطوح كاشي يا سراميك از لاستيك و تخته کاربرد گردد

9-  استفاده از تراز_ شاقول براي گونيا برپایی بناي داربست .

10- فاصله اولين كلاف از سطح زمين يا كفشك دست کم 30 سانتي متر و در گذرگاههاي عابرين 70/2 متر

11-فواصل بين پايه ها از يكديگر در درازا و عمق داربست به گونه آن بستگي دارد و از 10/1 لغایت 90/1 متر متغير است

15- اختلاف ارتفاع طبقات از يكديگر (فاصله هر كلاف) مطابق استاندارد m 80/1 = H

16- جهت بالا رفتن برپایی پله هاي ویژه با به کارگیری لوله هاي 80 سانتي متري و رعايت فاصله 30 سانتي متري براي هر پله

17-  براي پیوستگی ارتفاع داربست در هر طبقه از تخته هاي استاندارد به ابعاد 4 سانتي متر ضخامت و 25 سانتي متر پهنا و در طول هاي از 1 متر تا حداكثر 4 متر از نوع محكمترين و سالمترين چوب ها بهره‌گیری شود.

18-  تخته ها با پروا به گونه داربست حد روي لوله افقي بالائي پیمان گيرد زيرا پایداری در اين نقاط 2 برابر است

19-  فاصله دو سر تخته از تكيه گاه يا نشيمن (لوله هاي عمقي يا افقي نبايد كمتر از 20 سانتي متر به طرف بيرون باشد)

20- در صورت استفاده مداوم از تخته ها آن ها را بدست اریکه يا لوله به داربست محكم كنيد (خطر واژگون شدن تخته)

21-  از بكار بردن ميخ بمنظور تحكيم تخته هاي سطح كا جداً خودداري نمائيد

22-  جهت جلوگيري از انحراف يا سقوط داربست از لوله هايي كه به صورت ضربدري روي داربست نصب مي شوند کاربرد كنيد زيرا اين لوله ها كه بادگير ناميده مي شوند پایداری داربست را زياد خواهند كرد .

23-  از انبار نمودن لوله _ تخت و ساير قطعات اضافي روي سطوح كاري بدون حفاظ خودداري نمائيد .

24-  پس از ايجاد سطح كار پسندیده نسبت به ايجاد حفاظ ايمني (حفاظ كمر و پا) با بلندی 110 سانتي متر از سطح كار اقدام نمائيد .

25-  در داربست هاي عريض يا مرتفع در هر 30 متر مربع از سطح اقدام به مهار داربست به تكيه گاه نمائيد (داربست سبك)

26-  در داربست هاي سنگين در هر 15 متر چهارگوش داربست توسط مهاربند يا لنگر به ديواره يا ستون پیوسته خواهد شد

27-  در محل هائيكه آلوده به روغن _ گيريس و چربي مي باشند از خاك اره جهت جلوگيري از ليز خوردن استفاده نمائيد .

28-  هرگز از تخته هاي آلوده به روغن بهره‌گیری نكنيد خصوصاً در طبقات مرنفع .

29-  جهت انتقال لوله به بلندی از تخت فلزي كه به يكسر لوله متصل شده با به کارگیری طناب، قرقره کاربرد كنيد.

30-  ساير پیوستگی دهنده ها را توسط ظروف مخصوص و با استفاده از قرقره قلاب و ریسمان به بالا منتقل نمائيد.

31-  از شوخي كردن با افراد ديگر در هنگام كار واقعاً پرهيز كنيد.

32-  فقط از آچار 22×21 دو سر رينگ (كروم واناديم)استاندارد استفاده كنيد.

33-  در صورتيكه داربست در معابر عمومي قرار دارد از توري هاي حفاظتي در راز لغایت راز آن استفاده نمائيد.

34-  براي پیوسته پله در داربست از فاصله 8/2 متري از پله هاي حفاظ دار بهره‌گیری شود  .

35-  در داربست هاي گذرگاهي نصب حفاظ كمر و پا (هندريل) الزاميست .

36-  مهره هاي پيچ بست فلزي را لغایت کران مجاز سفت كنيدkg/cm 600 يا نيروي بازوي كارگر

37-  از هر نوع آچار ديگر يا اهرم براي سفت كردن مهره ها خودداري نمائيد.

38-  خلاص كردن داربست هاي فلزي بصورت نيمه كاره خطر آفرين خواهد بود.

39-  هنگام پياده نمودن داربست قطعات مفتوح شده را از ارتفاع پرتاب نكنيد.

40-  كليه قطعات باز شده داربست توسط طناب و قرقره قلاب به پائيني منتقل شوند.

41-  مفتوح كردن داربست از بالا ترين نقطه جائي كه كار پايان گرفته چهره مي گيرد. باز كردن از پائين خطر اجل به به اتفاق دارد.

42-  هنگام نصب داربست در مجاورت كابل هاي بق اختناق قوي رعايت 6 متر فاصله از هر طرف الزاميست.

43-  به کارگیری ریسمان نجات و و بستن قلاب كمر پاراگراف (لاتین) ايمني به آن در اثناء نصب يا پياده كردن داربست الزاميست . اين ریسمان داراي طولي برابر 20 متر است كه در موازات سطوح داربست به ستون يا تكيه گاه هائي محكم شده شخص به راحتي مي تواند با انداختن قلاب كمربند ايمني پيرامون ریسمان مسيري مساوی درازا طناب را در روي داربست بصورت خطي آمدوشد نمايد.